2020/11/20
Dr hab. Przemysław Czarnek, prof. KUL, minister w Ministerstwie Edukacji i Nauki, w wystąpieniu na XIII Międzynarodowym Kongresie „Katolicy a wychowanie” przedstawił referat Aktualne wyzwania szkolnictwa wyższego w Polsce. Ponieważ wypowiedź Ministra zdaje się wyrażać pewien dość spójny projekt zmian w polskiej nauce, warto przedstawić ją nieco obszerniej.
Wyzwania te ujął minister w trzech punktach:
- Przywrócenie – społecznego i kulturowego – narodowego charakteru nauki polskiej;
- Przywrócenie ”uniwersyteckości” uniwersytetom;
- Odrodzenie uniwersytetów katolickich.
Wszystkie te wyzwania podsumował określając ogólnie zadanie władzy państwowej i ministra, jakim by być miało „przywrócenie wolności nauki”, rozumianej przez niego jako „prawo do głoszenia swojego światopoglądu filozoficznego, religijnego dla wszystkich, nie tylko dla tych, którzy preferują lewicowo-liberalny czy wręcz lewacki światopogląd”, ale również dla “katolików, chrześcijan” oraz konserwatystów.
Minister zapowiedział „istotne wzmocnienie nauk humanistycznych i społecznych, również w ośrodkach lokalnych, nie tylko w naszych centrach”. Wspomniał intensywne prace grup roboczych i zespołów diagnozujących „mankamenty i niedociągnięcia Konstytucji dla nauki”, by wypracować nową legislację dla wypełnienie tych „luk, niedociągnięć i mankamentów”.
Na poziomie szczegółowym wskazał kilka fundamentalnych aspektów planowanych zmian. Najogólniej biorąc celem polskich uczelni powinna być „praca formacyjna, intelektualna i wychowawcza dla i na rzecz Polski”, polskiego społeczeństwa i narodu polskiego.
Żeby cel ten osiągnąć, po pierwsze, „należy odrzucić przepełnione kompleksami spojrzenie na uniwersytety zagraniczne”, by polscy uczeni nie porzucali polskich tematów, promując (wypracowane przede wszystkim na uczelniach amerykańskich) ideologie (por. niżej), osuwając się w „oportunizm i banał”. W ścisłym związku z tym aspektem, rzekomo nadmiernym dążeniem do internacjonalizacji nauki, zdają się pozostawać, zdaniem ministra, problemy “punktacji i ewaluacji” pracy naukowej, a więc „punktoza i grantoza”. Po drugie i w związku z powyższym, należy zwrócić uwagę na publikowanie po polsku, na użytek polskiego czytelnika i społeczeństwa. Poza naukami o wymiarze uniwersalnym (nauki ścisłe, techniczne, przyrodnicze, ale także logika i filozofia obok matematyki) oznacza to położenie nacisku na popularyzację wyników polskiej nauki na świecie (w języku angielskim, jak hojnie dotowana ostatnio lubelska “Powszechna encyklopedia filozoficzna”) oraz wspieranie popularyzacji najważniejszych osiągnięć nauki światowej w polskich tłumaczeniach.
Po trzecie, należy „przywrócić godność, powagę i rangę profesora uniwersytetu”, który nie może być „wyrobnikiem akademickim realizującym ofertę edukacyjną danej szkoły wyższej”. Profesor ma być centrum życia naukowego w ramach określonego kierunku studiów. Autonomia uczelni to w pierwszym rzędzie i w szczególności autonomia profesorów rozumiana na wzór niezawisłości sędziów, a polegająca na „autonomii wypowiadania swoich tez i argumentów”, a także „swojego światopoglądu”. Wszystkie inne instytucje uniwersytetu, w tym administracja i rektorzy powinni tej autonomii profesorów, a zwłaszcza szefów katedr i kierunków studiów służyć.
Takie zmiany, po czwarte, mają „przywrócić równowagę nauki, formacji i dydaktyki na uczelniach”. Należy „przywrócić” swoisty „kanon formacyjny”, składający się z filozofii, etyki, logiki, nauki o polskiej kulturze i tożsamości, a także Biblii (warto rozważyć uzupełnienie tego „kanonu” o retorykę). Wreszcie, uczelnie katolickie, stanowiąc “szansę nie tylko dla kultury polskiej, ale dla całej cywilizacji zachodniej”, powinny posłużyć przeciwdziałaniu niebezpiecznemu dla studentów i dla społeczeństwa „błędowi antropologicznemu” i „fałszywej wizji człowieka”, reprezentowanej m.in. przez „genderyzm”. Ten ostatni stanowiłby najnowszy objaw złudzenia „światopoglądu naukowego”, absolutnego „prymatu nauk technicznych i matematycznych” na wzór XIX-wiecznego pozytywizmu, który zdaniem ministra w XX wieku zrodził m.in. narodowy socjalizm i komunizm.
Źródło [Telewizja Trwam]: https://www.youtube.com/watch?v=whPs9zO8klI&feature=youtu.be&fbclid=IwAR0KjznPgSRfujT7pxiqUW6NE6nwnCSH6ikogKfylr5etZWR6JhNiG60itY